فرش طرح خشتی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

 

 

فرش‌ در واقع  زیر اندازی است که در گذشته انسان از آن برای محافظت خود در مقابل سختی و سردی و گرمی زمین استفاده می‌کرد. بنابراین فرش جزو سنتی‌ترین وسایلی است که از دیرباز مورد استفاده مردم قرار می‌گرفت. امروزه طرح‌های مختلف و تنوع در فرش باعث شده تا علاوه بر کاربرد اصلی به عنوان دکوراسیون و زیبا جلوه دادن مکان‌های مختلف نیز مورد استفاده قرار بگیرد. یکی از فرش‌های بسیار زیبا و پرکاربرد فرش طرح خشتی است که در این مقاله قصد داریم به معرفی آن بپردازیم.

 

فرش طرح خشتی چیست؟

واژه خشتی در فرش‌های ماشینی در واقع نمادی از خشت‌های استفاده شده در بناهای قدیمی و تاریخی است.خشت را به صورت مکعب و با ابعادهای مختلف از خاک رس و آب تهیه می‌کردند. به این دلیل که چینش طرح‌های گوناگون داخل مستطیل‌های مختلف شکل می‌گرفت آن را طرح‌های خشتی نامیدند. این فرش‌ها از تنوع بالایی برخوردار هستند و طرح‌های داخل هر مستطیل و ابعاد هر قطعه با هم تفاوت دارند. این فرش‌ها جزو اصیل‌ترین و سنتی‌ترین فرش‌های ایرانی به شمار می‌آیند.

ویژگی‌ های فرش طرح خشتی

فرش‌های طرح خشتی علاوه بر زیبایی خاصی که دارند از ویژگی‌های فراوانی نیز برخوردار هستند. از جمله مزیت‌ این فرش‌ها یکدست بودن و پیوستگی زمینه آن است که برای استفاده در فضاهای کوچک بسیار زیبا و مناسب است. فرش‌های خشتی طرح‌های متنوعی دارد.

از محبوب‌ترین آن‌ها می‌توان به فرش خشتی باغ ارم، طرح گلستان، حوض نقره  و طرح شکارگاه اشاره کرد. فرش‌های طرح خشتی دارای اشکال هندسی مانند لوزی و مربع هستند. داخل هر کدام از این خانه‌ها نقش‌هایی مثل گلدان گل، پرندگان، درخت و … ترسیم می‌شوند.

هر کدام از این خانه‌ها از نظر رنگ شکل و محتوا با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین وجود چنین ویژگی‌های باعث می‌شود این نوع فرش مورد استقبال همگان قرار گیرد. طرح‌های زیر از جمله مهم‌ترین طرح‌هایی هستند که در فرش‌های خشتی می‌توانید مشاهده کنید.

• طرح گلدانی
• بته جقه
• پرنده و حیوانات
• افشان
• گل و شاخه

 

انواع فرش طرح خشتی

فرش‌های طرح خشتی به دو نوع دستبافت و ماشینی تقسیم می‌شوند. در فرش‌های دستبافت طرح خشتی طرح‌های سنتی بیشتر به کار می‌رود و تنوع کمتری در طرح‌های قابی این فرش دیده می‌شود. بنابراین در گلیم و گلیم‌ فرش‌های دستبافت نقش‌های خشتی بسیار رایج است. در حالی که در قالی‌های دستبافت بیشتر طرح‌هایی مانند ترنج و افشان به چشم می‌خورد.

از طرفی در بافت و تولید فرش‌های ماشینی از طرح‌های خشتی نیز به وفور استفاده می‌شود. به همین دلیل طراحان فرش نقوش زیادی را به سبک خشتی یا قابی طراحی کرده‌اند. در فرش‌های ماشینی تلفیق نقش‌های خشتی اصیل با نقوش مدرن طرح‌های فوق‌العاده‌ای را به وجود آورده است که جلوه‌ای زیبا و بی‌نظیر به فرش‌ها می‌دهد.

طرح‌های قابی در انواع فرش‌های ماشینی به شرح زیر است:

• فرش ۵۰۰ شانه
• ۷۰۰ شانه
• ۱۰۰۰ شانه
• ۱۲۰۰ شانه
• ۱۵۰۰ شانه

 

 

 طرح های مختلف فرش خشتی

فرش‌های طرح خشتی دارای انواع مختلف از طرح‌های متنوع است. گستردگی و تنوعی که در طرح‌های به کار رفته این فرش به چشم می‌خورد، هرکدام نماد و بیانگر روایت تاریخی خواهد بود. یکی از طرح‌های مشهور و رایج که در بافت فرش خشتی به کار می‌رود نقش سرو است.

این نقش و طرح در واقع نمادی از سر سبزی و جاودانگی همچنین ریشه تاریخی دارد و بیانگر نگاره‌های تخت جمشید است. نوع و در واقع طرح دیگر این فرش‌های جذاب و بی‌نظیر فرش خشتی قرمز نام دارد که در بافت آن برخی از ویژگی‌های فرش بختیاری نیز به چشم می‌خورد‌. نقش‌ها و طرح‌های این فرش از گل خورشیدی و گل فرنگ بافته می‌شوند و دارای رنگ قهوه‌ای و قرمز هستند.

نقوش و طرح‌های دیگری که در بافت فرش‌های خشتی به کار می‌روند همان برگ، گل و شاخه و در اطراف قاب‌ها نیز از طرح‌های شاخه و سربند به رنگ زرد استفاده می‌کنند. همچنین یکی دیگر از انواع طرح فرش خشتی وجود نقش‌های جالب از جمله نقش و طرح شطرنجی سیاه و سفید، طرح درخت و گل، مرغ و خاتم کاری است.

معروف‌ترین طرح‌هایی که در فرش‌های خشتی می‌بافند می‌توان به سه طرح قرآنی، اسلیمی و بختیاری اشاره کرد.علاوه بر طرح‌های به کار رفته در قاب این فرش‌ها نمای کلی انواع این نوع فرش‌ها نیز با هم متفاوت هستند. بنابراین در برخی از آن‌ها از طرح‌هایی مانند ترنج و لچک استفاده می‌شود و در برخی دیگر در چینش‌ خشت‌ها نقش‌های مختلف و متفاوتی به چشم می‌خورد. همچنین با توجه به انواع مختلف فرش خشتی این نوع فرش‌ها از رنگ‌بندی بسیار متنوعی نیز برخوردار خواهند بود.

 

قیمت طرح فرش خشتی

به طور کلی فرش‌های خشتی دارای قیمت متفاوتی هستند که این تفاوت قیمت بنابر متراژ، تراکم و میزان شانه فرش محاسبه می‌شود. همچنین عوامل دیگری نیز می‌تواند بر قیمت فرش طرح خشتی موثرباشد. مهم‌ترین دلایل و عوامل تاثیر گذار بر قیمت این فرش‌ها موارد زیر هستند:

• نوع نخ مصرفی در فرش
• تعداد رنگ در بافت آن
• طولانی بودن تراکم فرش
• جنس نخ
• عدم شستشو یا قابلیت شستشو فرش
• کیفیت بافت
• شکل ظاهری فرش از نظر دایره، مربع یا مستطیل بودن آن

سخن پایانی

امروزه فرش به عنوان کاربردی‌ترین وسایل منزل به شمار می‌آید. فرش‌ها در انواع و طرح‌های مختلف برای همه سلیقه­ها تولید و بافته می‌شود. یکی از پر طرفدار‌ترین و محبوب‌ترین فرش‌ها، فرش طرح خشتی است که فوق‌العاده زیبا و دیدنی است. در این مقاله به معرفی فرش طرح خشتی و ویژگی‌های آن پرداختیم.‌ امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد از همراهی شما عزیزان تا پایان سپاس‌گزاریم.