آهار و تکمیل فرش چیست؟
آهار و تکمیل فرش: قطعا فرشهای ماشینی که به وسیله دستگاه بافندگی بافته میشود را نمیتوان به صورت خام به مشتری تحویل داد و آن را استفاده کرد. زمانی که فرش از دستگاه بافندگی خارج میشود، آنها را به صورت رولهای ۳ تا ۵ تختهای که طولشان بین ۱۲ تا ۲۰ متر است، برش میکنند. این رولهای خام را به قسمت کنترل و کیفیت و رفوگری کارخانه انتقال میدهند. معمولا نقصهایی همچون وجود نخهای خواب مرده در پشت فرش، سستی ریشههای نخ خاب و بیرون آمدن آنها از بافت، عیوب ناشی از مراحل بافت و ناهمواری سطح فرش و … را شما میتوانید در فرش خام مشاهده کنید.
فرایند آهار و تکمیل برای تبدیل شدن فرش خام به یک فرش قابل استفاده برای خریداران توسط کارخانه انجام میشود. در ادامه این مطلب درباره مراحل آهار و تکمیل فرش برای شما بیشتر توضیح خواهیم داد تا با آن آشنا شوید.
مراحل فرآیند آهار و تکمیل در فرش ماشینی
فرش خام برای مصرف کنندگان قابل استفاده نیست، پس باید فرش مراحل زیادی را طی کند تا بالاخره مورد استفاده خریدار قرار بگیرد. مراحل کلی فرایند آهار و تکمیل به صورت زیر است:
- پشت پاک کنی
- تمیز کردن فرش
- رفوگری
- تراش
- آهار زنی و خشک کردن
- بخار زنی و تراش مجدد
- تمیز کردن نهایی
- برش، زیگزاگ و ریشه زنی
امروزه فرشهای جدید مشکل نخهای خاب شناور را ندارند. به همین دلیل عملیات پشت پاک کنی در فرایند آهار و تکمیل در بعضی از فرشهای ماشینی حذف میشود. در ادامه این مطلب توضیحاتی را راجع به چند مورد از این مراحل به شما خواهیم داد.
پشت پاک کنی
دستگاههای بافندگی معمولا فرش را به صورت زیر و رو یا همان جفتی میبافند. درماشینهای قدیمیتر مانند ماشین ماکویی، نخهای خاب مرده در قسمت پشتی فرش به حالت شناور رها هستند. پس باید در ابتدای این کار نخهای اضافی پشتی از فرش جدا شوند. برای انجام دادن این مرحله، رولهای فرش را به دستگاه پشت پاک کنی میفرستند تا به وسیله شانههای نوسان کننده آن و تیغههایی که دارد، نخهای اضافی را حذف کند. شانهها نوسان کننده ابتدا با حرکت نوسانی خود نخهای اضافی شناور را از فرش بیرون میکشند و در مرحله بعد به واسطه تیغها برش میخورند و جدا میشوند.
مرحله بعدی شانههای نوسان کننده وظیفه دارند که نخهای شناور کوتاهتر و پرزها را حذف کنند. تیغههای انتهایی در این دستگاه نخهای کوتاهتر را برش میزند و از پشت فرش جدا میکند. بعد از این که مرحله پشت پاک کنی تمام شد، زیر و روی فرش شبیه بهم میشود و تشخیص زیر از رو کمی سخت میشود.
تمیز کردن فرش
در ادامه آهار و تکمیل فرش، تمام فرشهایی که تولید میشوند، پس از این که بافتشان کامل شد باید از ماشین تمیزکن عبور کنند. این دستگاه از تعدادی زننده، برس برای تمیزی قسمت رویی فرش و تعدادی مکنده قوی که مانند یک جارو برقی عمل میکند، تشکیل میشود. در اثر ضربههایی که زنندهها به فرش وارد میکنند، نخهای آزاد و پرزها از لا به لای نخ خاب بیرون کشیده میشوند و روی سطح فرش قرار میگیرند. در ادامه این مرحله، نخها و پرزهای آزاد به واسطه برسهای دستگاه جمع آوری میشوند و توسط مکندههای قوی به کیسه های مخصوصی انتقال مییابند. با طی شدن این عملیات، سطح فرش کاملا تمیز و یکدست میشود. همچنین دستگاه تمیزکن باعث میشود تا عیبهای سطحی فرش در مرحله بعدی که رفوگری است، بهتر خود را نشان دهند. در نهایت با عملیات رفوگری و رفع عیوب، کیفیت نهایی فرش به میزان زیادی بالا میرود.
رفوگری
مرحله سوم از فرایند آهار و تکمیل، عملیات کنترل و رفوگری است. با توجه به این موضوع پشت و روی همه فرشهایی که تولید میشود در مرحله قبلی کاملا تمیز شدهاند. در این جا هر عیب و نقصی که وجود داشته باشد به راحتی قابل مشاهده است. به همین دلیل مرحله رفوگری یکی از مهمترین و بهترین مراحل برای رفع نواقص فرش قبل از آهار زنی به شمار میرود. در برخی از کارخانهها که تولید فرش در آنها به تعداد محدود صورت میگیرد، میتوان با چشم کنترل فرش را انجام داد. اما در کارخانههای بزرگ با تولید بالا، این کار به وسیله ماشین رفوگری انجام میگیرد.
در این دستگاه فرشها از پشت روی یک میز شیب دار قرار میگیرند. نور کافی از بالا به آنها تابیده میشود. رفوگر هم با زدن دکمه مخصوص در دستگاه آن را به جلو یا عقب حرکت میدهد. با دقت زیاد فرش را بررسی میکند. چنان چه عیب یا نقصی مانند رگه، بی پودی، خاب کندگی، نقشه شکستگی، ناهمواری خاب، نبافت و غیره در آن وجود داشته باشد، توسط رفوگر شناسایی میشود. سپس رفوگر با مهارت خاص خود به بازسازی و رفع نقص در فرش میپردازد.
تراش (شیرینگ)
چهارمین مرحله از عملیات آهار و تکمیل، تراش است. طی آن سطح فرش تولیدی از نظر ارتفاع نخ خاب کاملا باید هم ارتفاع و یکنواخت شود. در واقع منظور از پرداخت فرش ماشینی یعنی تراشیدن سطح فرش و هم تراز کردن ارتفاع خاب در تمام سطوح فرش. در بعضی از کارخانهها نوعی تراش در پشت فرش هم انجام میدهند که با این کار پرزهای جامانده از آن هم تمیز میشوند. اگر به هر دلیلی اختلاف ارتفاع خاب در نقاط مختلف فرش بسیار زیاد باشد، نمیتوانید آن را در یک مرحله به صورت یکنواخت تراش دهید. به همین دلیل عملیات تراش ممکن است طی چند مرحله انجام گیرد.
در قسمت انتهایی ماشین تراش تعدادی مکنده بسیار قوی وجود دارد که مانند جاروبرقی عمل میکند. این بخش تمام پرز، گرد و غبار بین نخهای خاب را بیرون میکشد. نخهای اضافی که در سطح فرش هم وجود دارند، به همین روش جمع آوری میشوند. کیفیت انجام مرحله مکش در نهایت تاثیر زیادی روی کیفیت تکمیل فرش خواهد گذاشت. همه این عوامل در کنار هم باعث رضایت مشتری از خرید فرش تولیدی شما خواهد شد.
آهار زنی
برای آهار و تکمیل فرش ماشینی، نخهای خاب به صورت نیم دایره دور نخهای تار گره میخورند. نحوه قرارگیری آن مانند U است. این نوع اتصال و قرارگیری نخهای تاب در کنار یک دیگر معمولا استحکام زیادی ندارد. به همین دلیل از عملیات آهار زنی در تولید فرش ماشینی استفاده میکنند. البته در فرشهای ماشینی جدید که تراکم آنها مانند فرش ۷۰۰ شانه یا ۱۰۰۰ شانه و غیره است، نقش آهار در رابطه با استحکام فرش کاهش مییابد. در دستگاههای بافندگی جدید نوع گرهها دستخوش تغییر است. برای حل این مشکل از روش آهار زنی در تولید فرش ماشینی در کارخانهها استفاده میکنند. بعد از آهار زنی آن را به قسمت خشک کن میبرند تا آهار فرش به خوبی خشک و تمیز شود.
آهار و تکمیل فرش
ما در این مقاله برای شما توضیح دادیم که فرایند آهار و تکمیل فرش ماشینی چیست و چه مراحلی دارد. برای این که با این عملیات بیشتر آشنا شوید، چند مورد از این مراحل را به شما ارائه دادیم. یک فرش مناسب، فرشی است که تمام مراحلی که بیان کردیم را پشت سر بگذارد. برای تهیه فرشی خوش نقش و نگار میتوانید سری به دیجی فرش بزنید.
